اقتصاد دانش بنیان

هوون هوگستگر از آینده بازار انرژی های پاک در استرالیا می گوید

هوون هوگستگر (Huon Hoogesteger) يکي از پيشگامان عرصه انرژي خورشيدي در استرالياست که نوآوري هاي او و تيم همراهش در حال متحول ساختن انرژي خورشيدي در اين کشور است. او در يکي از آخرين يادداشت هاي خود در دنياي انرژي پاک (RenewableEnergyWorld.com) به آينده انرژي در کشورش پرداخته و از پايان دوره زغال سنگ گفته است. «من يک تاجر انرژي محافظه کار در استراليا هستم و در اينجا مي گويم چرا زغال سنگ مرده است!» بخشي از اين يادداشت را در ادامه مي خوانيد:
استراليا در ميانه يک مناظره بزرگ بر سر انرژي است. جايي که در آن توني ابوت، نخست وزير سابق اين کشور، در مورد آينده انرژي هاي تجديد پذير و در دفاع از انرژي زغال سنگ نظري متفاوت و تاحدي مخالف آراي موجود ارائه کرده است که به نظر من به وضوح اشتباه است. قيمت هاي انرژي به دليل آنچه که ابوت «تفکر آرزومندانه» و «مذهب سبز» مي نامد زياد نيست، بلکه دليل آن کمبود شديد تفکر و درک اشتباه از اين مذهب است.
من از نظر اقتصادي محافظه کارم، از لحاظ سياسي و اجتماعي تمايلات دست راستي دارم و در تجارت انرژي نيز مشغول هستم. بنابراين طبيعي است که يکي از متحدان توني ابوت در سياست هاي انرژي باشم، درست است؟ جواب منفي است. من به شدت ضد زغال سنگ هستم و اين ها هم دلايلم:
زغال سنگ ممکن است فراوان باشد اما ارزان نيست. ولي کنترل «مذهب سبز» بر افکار عمومي و تجارت و سياست مانع از شکسته شدن تصوير زغال سنگ به عنوان يک راه حل براي مسئله انرژي شده است. بنابراين آنچه در حال حذف زغال سنگ است نه قواعد و قوانين، بلکه قيمت آن است. ما شاهد کاهش بي سابقه قيمت انرژي هاي تجديد پذير هستيم و مي دانيم که بازار نادان نيست! ما در حال حرکت به سمت يک آينده عاري از آلودگي هستيم زيرا اکنون اين کار از نظر اقتصادي نيز معقول مي نمايد.

اقتصاد انرژي هاي جايگزين در استراليا، قاتل زغال سنگ
من تنها صداي اين جريان نيستم. چهار بانک بزرگ اخيرا اعلام کرده اند که اعطاي وام به پروژه هاي زغال سنگ را متوقف خواهند کرد. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل وام پروژه زغال سنگ آداني حاکي از آن است که ريسک آن بالا بوده است. جيم بري، سرپرست جهاني گروه سرمايه گذاري BlackRock و از منتقدان سرمايه گذاري هاي دولت استراليا بر زغال سنگ گفت: «اين بدان معنا نيست که همه کارخانه هاي زغال سنگ فردا تعطيل خواهند شد، اما هر کسي که به دنبال دورنمايي 10 ساله در مورد زغال سنگ است، در حال دست زدن به قماري بسيار قابل توجه است.» اما چرا تجارت زغال سنگ به قماري بزرگ بدل شده است؟

رقابت در هزينه ها
ما شاهد انقلاب انرژي هستيم که ناشي از کاهش شديد هزينه انرژي هاي تجديد پذير، به ويژه انرژي خورشيدي است. در حال حاضر حدود 50 هزار نفر در بخش انرژي هاي تجديد پذير فعاليت مي کنند، يعني به همان ميزان صنعت زغال سنگ، با اين تفاوت که شمار اين افراد در بخش انرژي هاي تجديد پذير روندي رو به رشد خواهد داشت. قيمت پانل خورشيدي در سه سال گذشته بيش از 300 درصد کاهش يافته است. در نتيجه اين افت قيمت، مدل هاي اقتصادي نوآورانه اي ظهور کرده اند که قادرند انرژي آزاد و ارزان برآمده از خورشيد را عرضه کنند و بازگشت سرمايه چشم گيري نيز براي سرمايه گذاران داشته باشند، چيزي که در همين چند سال گذشته ناممکن مي نمود.
در حال حاضر پروژه هاي خورشيدي عظيمي وجود دارند که مي توانند صورت حساب هاي برق را از همان روز اول به نصف کاهش دهند. علاوه بر اين، بسياري از اين ها به صورت محلي توليد مي شوند و اين بدين معني است که از هزينه هاي زيرساخت حمل و نقل انرژي به طور کامل اجتناب مي شود. اين نوع از توليد ميکرو و محلي با افزايش مزارع خورشيدي است که قدرتي جدي براي توليد انرژي مورد نياز جوامع به شمار مي آيند. انرژي اي که با کاهش قيمت انواع جديد از باتري ها به راحتي قابل ذخيره کردن نيز مي شود.

عوارض ناشناخته و فراگير بر سلامت
آيا زغال سنگ در حکم تنباکوي دنياي امروز است؟ شواهد خوبي وجود دارد که نشان مي دهد اين گونه است و هر سياست محتاطانه اي بايد سرمايه گذاري در زغال سنگ را همان قدر پرمخاطره ارزيابي کند که سرمايه گذاري در آزبست ها، تنباکو يا کيسه هاي هواي تاکاتا.
اخبار اخير حوزه انرژي در استراليا حاکي از احتمال بسته شدن کارخانه اي با سوخت زغال سنگ در پي يک دعواي حقوقي است، اگر فکر مي کنيد تکرار پرونده هاي اين چنيني براي توليد کنندگان زغال سنگ و تامين کنندگان انرژي بعيد است، به نظرات و اسناد انجمن پزشکي استراليا (AMA) درباره بررسي اثرات کيفيت هوا بر سلامت توجه کنيد. در گزارش هاي اين انجمن نقش نيروگاه هاي برق زغال سنگي برجسته بوده است: «جمعيت هايي که در نزديکي منابع اصلي آلودگي هوا، از جمله نيروگاه هاي برق زغال سنگي يا بزرگراه هاي ترافيکي زندگي مي کنند، ممکن است با توجه به سطح بالاي آلودگي در معرض خطر قرار بگيرند.»
هر کارخانه زغال سنگ مي تواند مولد مخاطراتي در حوزه سلامت باشد که هنوز ناشناخته اند. اگرچه اثبات دقيق پيامدهاي نامطلوب اين کارخانه ها بر سلامتي جامعه ممکن است دشوار به نظر برسد، اما امروزه با کادميوم، ديوکسين ها، فرمالدئيد، سرب، جيوه، آرسنيک و ذرات جامد ديگر انکار اين عوارض نيز آسان نيست.

اتکا به يارانه هاي دولتي
سخنگوي صنايع زغال سنگ، شوراي مواد معدني استراليا، اخيرا گزارشي را درباره قابليت توليد زغال سنگ کم آلاينده و چگونگي سازگاري آن با بازار انرژي استراليا ارائه کرد. اين گزارش پر از ادعاهاي غيرمستندي است که به نفع نتايج دلخواه شورا مطرح شده اند، اما در واقع برملاکننده تلاش  هاي يک صنعت براي مقابله با منسوخ شدن قريب الوقوع آن است. يکي از نکات کليدي اين گزارش اين بود که در آن با اشاره به پرداخت سه ميليارد دلار از يارانه هاي دولتي به صنعت انرژي هاي تجديد پذير در سال هاي 2015 - 2016 آن را يک سرمايه گذاري بد دانسته و پيشنهاد کرده بود که اگر اين بودجه صرف توليد زغال سنگ کم آلاينده شود بهتر است.
در هيچ جايي از اين گزارش به هيچ يک از يارانه هايي كه در حال حاضر مشغول نگه داشتن صنعت زغال سنگ است، اشاره نشده است. اگرچه محاسبه ارقام دقيق مربوط به زغال سنگ از ميان مجموع يارانه هايي که به کل صنايع معدني اختصاص مي يابد بسيار دشوار است، اما برآوردهاي اخير مبلغ برداشت شده از ماليات براي تغذيه صنعت زغال سنگ را در محافظه کارانه ترين حالت، 7/7 ميليارد دلار استراليا تخمين زده اند.

نه به سياست هاي بيشتر
حال اگر زغال سنگ مرده است، گزينه بعدي چيست؟ اول از همه نياز داريم که انرژي را به پديده اي غير سياسي بدل کنيم. بايد بدانيم که انرژي جايگزين را براي نجات اين سياره نمي خواهيم بلکه ما آن را توليد مي کنيم، زيرا با آن سرمايه زيادي براي افراد، شرکت ها و ماليات دهندگان صرفه جويي مي شود و به رشد اقتصاد کمک مي کند. جنگ هاي انرژي اساسا به پايان رسيده است. انرژي هاي تجديد پذير بايد به عنوان برنده واضح و مبرهن پذيرفته شوند و استراليا بايد مسير آينده اي غير زغال سنگي را در پيش بگيرد و جايگاه قانوني خود را به عنوان يک رهبر جهاني در انرژي هاي تجديدپذير بپذيرد. وقتي بزرگ ترين تامين کننده انرژي استراليا، AGL، از دولت خواسته است زغال سنگ را از اهداف انرژي پاک خود حذف کند، زمان آن نيست که گوش دهيد؟

منبع: مجله دانش بنیان